Marianne
de Vreugdvertalingen
los of aan elkaar?
Het valt me steeds vaker op dat samengestelde woorden los worden geschreven. Waarschijnlijk komt dit door de invloed van het Engels waar samengestelde woorden niet aan elkaar worden geschreven (of met een streepje).
Maar het is dus fout en niet alleen dat, het kan ook verwarring scheppen.
Dus in principe schrijf je samengestelde woorden aan elkaar. Helaas zijn er zoals vaak in het Nederlands heel veel uitzonderingen en dat maakt het lastig.
Deze uitzonderingen schrijf je met een streepje:
- als een woord eindigt met een persoonsnaam: kabinet-Rutte, commissie-De Vries
- als er een hoofdletter midden in een woordcombinatie staat: on-Nederlands
- als er klinkerbotsing ontstaat: diploma-uitreiking, astma-aanval
- Als het woord is opgebouwd als samenstelling: re-integratie, co-existentie
- in vaste verbindingen: doe-het-zelfzaak, staakt-het-vuren
- combinaties met woorden uit een andere taal die normaal los worden geschreven: haute-couturewinkel, pro-Deoadvocaat
- als het tweede deel het eerste specificeert: minister-president, directeur-generaal
- bij gelijkwaardige delen: hotel-restaurant, telefoniste-receptioniste
- na persoonlijke voornaamwoorden: ik-figuur, wij-gevoel
- na een afkorting en als een afkorting een hoofdletter bevat: apk-keuring, Cito-toets
- na een cijfer: A4-papier, 70-jarige
- na een speciaal teken: &-teken, 65+-pas
- als het linkerdeel een apostrof bevat: mama's-kindje
Wanneer schrijf je woorden dan wel aan elkaar, vraag je je misschien af? Nou, in de volgende gevallen:
- als het samengestelde woord bestaat uit twee woorden die ook zelfstandig gebruikt kunnen worden: bedrijventerrein, afvalverwerking
- ook als deze uit drie woorden bestaat: nulurencontract, socialezekerheidsstelsel
- samengestelde werkwoorden, als deze als eenheid worden gezien: pianospelen, lesgeven, kennismaken, witwassen
- als een woord begint met een naam: Schipholtunnel, Apachehelikopter
- maar bestaat een naam uit twee delen dan schrijf je deze ook zo: Middellandse Zeegebied
- als samengestelde woorden uit het Engels komen: officemanager, callcenter, fitnesscenter. Uitzondering: als Engelse woorden maar weinig in het Nederlands gebruikt worden dan schrijf je ze los: public relations officer
- Engels-Nederlandse combinaties: privacywetgeving, fastfoodketen
- samengestelde woorden waar de klinkers niet botsen: benzineaccijns, autoalarm,
- als een combinatie een letterwoord (een afkorting waarvan je de letters stuk voor stuk uitspreekt) bevat: aidspatiënt, havoleerling, pincode, arbowet
Bronnen:
Eric Tiggeler (6e druk), Vraagbaak Nederlands, Sdu Uitgevers, Den Haag
Jan Renkema (4e editie), Schrijfwijzer, Sdu Uitgevers, Den Haag